5 nhà khoa học giành giải thưởng lớn 3 triệu USD của VinFuture cho những đột phá công nghệ mạng toàn cầu

Vinfuture mùa thứ hai đã vinh danh 9 nhà khoa học và 4 công trình khoa học trong lễ trao giải diễn ra vào ngày 20/12. Năm nay, hơn 970 đề cử từ hơn 70 quốc gia trên 6 châu lục đã gửi về tranh giải với chủ đề “Hồi sinh và Tái thiết”.

Giải thưởng Vinfuture được thành lập vào năm 2021 nhằm ghi nhận những đột phá khoa học nổi bật và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Được tổ chức bởi VinFuture Foundation, một đơn vị của Tập đoàn VinGroup, đây là giải thưởng quốc tế quan trọng đầu tiên được thành lập tại Việt Nam. Năm ngoái, giải thưởng lớn đã được trao cho 3 nhà khoa học bao gồm Katalin Karikó, Drew Weissman và Pieter Cullis vì đã có những đóng góp đáng kể cho sự phát triển của công nghệ vắc-xin mRNA. Ngoài ra, các nhà khoa học Salim Abdool Karim và Quarraisha Abdool Karim đã nhận được giải thưởng Nhà sáng tạo tại quốc gia đang phát triển. Trong khi đó nhà khoa học Zhenan Bao và Omar M. Yaghi lần lượt được công nhận là Nhà sáng tạo nữ và Thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực mới nổi. 

Năm nay, 4 công trình khoa học được vinh danh là những đột phá đưa công nghệ mạng toàn cầu trở thành hiện thực; dự đoán cấu trúc protein 3D bằng hệ thống AI AlphaFold 2; phân lập gen Sub1A hỗ trợ phát triển lúa chịu ngập; và một hệ thống lọc chi phí thấp để loại bỏ asen và các kim loại nặng khác khỏi nước ngầm.

Theo đó, Giải thưởng Lớn trị giá 3 triệu USD đã được trao cho nhà khoa học Timothy John Berners-Lee, Tiến sĩ Vinton Gray Cerf, Tiến sĩ Emmanuel Desurvire, Tiến sĩ Robert Elliot Kahn và Giáo sư Sir David Neil Payne cho những đột phá của họ trong việc biến công nghệ mạng toàn cầu thành hiện thực. Những đổi mới này đã thay đổi sâu sách cách chúng ta sống, giao tiếp và làm việc cũng như đặt nền móng cho sự tiến bộ kinh tế xã hội hiện tại và những đổi mới công nghệ sắp tới. 

4 nhà khoa học nhận Giải thưởng lớn. Photo: VinFuture

Nhà khoa học Timothy John Berners-Lee đã phát minh ra World Wide Web, viết trình duyệt web đầu tiên, đồng thời lãnh đạo việc thiết kế và thiết lập ba tiêu chuẩn internet quan trọng bao gồm HTML, HTTP và URI. Những điều này đã làm cho các nguồn thông tin có thể được chia sẻ và sử dụng trên internet trên toàn cầu một cách dễ dàng.

Tiến sĩ Vinton Gray Cerf và Tiến sĩ Robert Elliot Kahn đã lãnh đạo việc thiết kế và triển khai Giao thức Kiểm soát Truyền tải và Giao thức Internet (TCP/IP), là cơ sở cho hoạt động của Internet ngày nay.

Công nghệ mạng toàn cầu hiện đại phụ thuộc vào truyền thông cáp quang. Sự phát triển của nó là nhờ công lớn từ công trình của Nhà khoa học David Neil Payne đã triển khai trong hơn 5 thập kỷ. Cùng với công trình đột phá của Emmanuel Desurvire về bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium, công trình của ông về thiết kế sợi quang, bộ khuếch đại quang học, sợi quang đặc biệt, laser công suất cao và bộ khuếch đại đã giúp truyền tải internet trên quy mô toàn cầu nhờ khả năng tăng tín hiệu quang tốc độ cao nhiều lần.

Ngoài Giải thưởng Lớn, ba Giải thưởng Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 đô la Mỹ, đã được trao cho Thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực mới nổi, Nhà sáng tạo nữ và Các nhà sáng tạo tại các nước đang phát triển.

Giải Đặc biệt dành cho “Những nhà sáng tạo nữ” đã được trao cho Giáo sư Pamela Christine Ronald vì những đột phá của bà trong việc phân lập gen Sub1A giúp phát triển các giống lúa chịu ngập, giúp nuôi sống hàng triệu người ở Nam và Đông Nam Á- nơi mà bốn triệu tấn gạo đủ để nuôi sống 30 triệu người bị mất do lũ lụt mỗi năm.

  
Giáo sư Pamela Christine Ronald nhận giải thưởng Nhà sáng tạo nữ. Photo: VinFuture

Giải thưởng Đặc biệt dành cho “Nhà đổi mới tại các nước đang phát triển” đã được trao cho Giáo sư Thalappil Pradeep vì đã phát triển hệ thống lọc chi phí thấp để loại bỏ asen và các kim loại nặng khác khỏi nước ngầm, giúp hàng trăm triệu người trên thế giới sống chung với nguồn nước bị ô nhiễm được tiếp cận với nước sạch.

Giáo sư Thalappil Pradeep nhận giải thưởng cho Nhà sáng tạo tại các nước phát triển

Ngoài giải thưởng trên thì Giải thưởng đặc biệt cho “Thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực mới nổi” được trao cho Tiến sĩ Demis Hassabis và Tiến sĩ John Jumper vì công trình tiên phong của họ trên AlphaFold 2, một chương trình trí tuệ nhân tạo đã cách mạng hóa mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những tiến bộ trong y sinh học, y tế và nông nghiệp.